Soksabike - door Marc

Vandaag hebben we veel mensen een leuke ochtend bezorgd. Als een wave door het stadion klonken de schaterlachen in de buitenwijken en aanpalende dorpjes van Battambong. Als ik we zeg, bedoel ik eigenlijk Fien, de aandacht viel vooral haar ten deel. Op haar fiets vanachter aangehaakt aan de mijne. Met haar witte haren. Doordat ze zelf niet hoefde te sturen kon ze met twee handen tegelijk terug zwaaien. Trappen moest ze wel.

De benen van Floor hebben de meeste rondjes gedraaid. Op haar vouwfietsje met de kleine wieltjes. Het resultaat was een roodverhit gezicht en trotse complimenten van haar ouders. Wat een bikkel.

Koen heeft zijn Cambodjaanse woordenschat vandaag uitgebreid. Overal waar we kwamen werden de mensen in hun eigen taal begroet. Hij bedankte netjes en lepelde zonder problemen zijn leeftijd op. De basis voor zijn Khmer ligt in de taxi van gisteren, met de chauffeur als leraar. Zijn naam wordt erg grappig gevonden, het is het tweede deel van 'bedankt' in het Khmer: aw kohn. Makkelijk te onthouden dus ook.

Battambang ligt in het westen van Cambodja, een beetje bovenaan. Het is een relaxt stadje met wat Frans-koloniale architectuur. Met een circus bovendien, maar misschien dat een van de kinderen daar overmorgen wat meer over vertelt. Onder begeleiding van twee studenten, Engels en Economie, hebben we de buitenwijken en aangrenzende dorpjes verkend. Onderweg deden we kleine fabriekjes aan. Of beter, kleine huisjes waar rijstpapier, gedroogde bananen of rijstwijn worden gemaakt. Een fietstocht van zo'n 25 km die eindigde bij de killing fields van Battambang.

Bij het productiehuisje van de bananensnacks, die eerst gedroogd en daarna gerookt werden, waren we Fien bijna kwijtgeraakt aan de maakster van de snacks: 'red shirt, please, stay with me', zo vertaalde een van de gidsen.

Soksabike, een verbastering van Sohk Sabaay - hoe gaat het ermee -, is een kleine onderneming met een sociaal karakter. Een deel van ons deelnamegeld is bestemd voor de bezochte fabriekjes. Een ander deel gaat naar de gidsen, allemaal studenten die hiermee deels hun studie bekostigen. Alleen al de uitgebreide gesprekken met onze twee student-gidsen maakte de fietstocht de moeite waard. Hoe werkt het universitaire systeem, hoe betalen ze hun studie, waar wonen ze (een van de twee woonde bijvoorbeeld bij monniken in hun pagode) en wat zijn hun toekomstplannen? Beiden willen zich na hun studie inzetten voor hun land, de een als leraar Engels, de ander in de onderwijsondersteunende dienstensector.

De rijstwijn was lekker, een beetje zoetige wodka. Misschien een aardig medicijn tegen mijn aanhoudende soepele stoelgang. De vispasta was minder lekker, voor wat betreft de geur in ieder geval. Floor schreef al dat het af en toe behoorlijk kan stinken. De rood gemarineerde gedroogde vis levert dan wel weer een mooi plaatje op. Een bureaubladachtergrond.

De tocht eindigde bij een monument ter nagedachtenis van de vermoorde Cambodjanen in Battambang tijdens het Rode Khmerbewind. Net als in Choeung Ek worden de gevonden schedels en botten in het monument bewaard. Een van onze gidsen vertelde over wat zijn ouders als dwangarbeiders hadden meegemaakt, en welke familieleden het regime niet hadden overleefd. Heftig voor de kinderen dachten we, de reliëfs aan de zijkant lieten niets aan de verbeelding over. Maar kinderhersenen nemen op wat ze aankunnen, en vertalen wat ze zien en horen.

De tosti's met kaas en tomaat waren welverdiend. De Franse koloniale tijd heeft zijn sporen nagelaten, overal is stokbrood verkrijgbaar.

En we hebben dus vooral veel mensen een leuke dag bezorgd. Elk kind kreeg een por van moeder of oma. 'Kijk daar: een kleine barang met witte haren en een scherpe neus, op een aanhaakfietsje, woahh!!!'